Generiek (interbestuurlijk) toezicht

Het interbestuurlijk toezicht is het toezicht tussen bestuurslagen (gemeenten, provincies en Rijk).

Generiek (interbestuurlijk) toezicht is geregeld in de artikel 132 Grondwet, de Gemeentewet, de Provinciewet, de Wet gemeenschappelijke regelingen en hoofdstuk 10 Algemene wet bestuursrecht. De Kroon is bevoegd tot schorsing en spontane vernietiging van besluiten van provinciale en gemeentelijke bestuursorganen wegens strijd met het recht of het algemeen belang.

Generiek toezicht omvat ook het treffen van een voorziening bij verwaarlozing van medebewindstaken (indeplaatsstelling, beleidskader 2011, pdf). Daarvan is specifiek toezicht te onderscheiden dat instrumenten kent, zoals de aanwijzing of de verklaring van geen bezwaar, die enkel van toepassing zijn in sectorwetgeving (bijvoorbeeld de aanwijzing uit de Wet ruimtelijke ordening).

In oktober 2012 is het interbestuurlijk toezicht ingrijpend gewijzigd door de Wet revitalisering generiek toezicht. Die Wrgt schrapte op veel terreinen het specifiek toezicht. Uitgangspunt van de wet RGT is het vertrouwen dat een bestuurslaag zijn taken goed uitoefent. En dat de horizontale verantwoording – van gemeentebestuur aan gemeenteraad en van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten – op orde is. Met de wet verschoof de toezichtsverantwoordelijkheid op een aantal terreinen van het rijk naar de provincie.

Evaluatie uit 2017 wees uit dat de provincies zich vooral toeleggen tot systeemtoezicht; ‘reality checks’ komen weinig voor.

Opgesteld door prof. dr. Heinrich Winter

Zie ook:

Laatste update: 28-6-2022

Ben je het niet eens met iets in deze beschrijving, is het niet meer up-to-date, heb je een aanvulling of werkt een link niet? Stuur ons dan even een mailtje. Dan kijken we er even naar en kunnen we het eventueel aanpassen.
Het gebruik van de kenniskaarten is gratis. Gelieve bij het gebruik van de kenniskaarten in publicaties te refereren aan dit toezichtcompendium of de betreffende kenniskaart, inclusief een link. Alvast bedankt voor de moeite!